Tổng cộng:
Business Model Canvas - Hiểu Về Mô Hình Kinh Doanh
Đăng bởi
Thuấn Luviet
vào lúc
18/12/2025
Bạn có bao giờ cảm thấy mình đang "bơi" trong một đống công việc không tên? Bạn có sản phẩm tốt, nhưng doanh thu lại phập phù? Hoặc đơn giản là bạn đang ấp ủ một ý tưởng kinh doanh nhưng không biết bắt đầu từ đâu để nó không bị "vỡ trận" sau vài tháng?
Hầu hết chúng ta khi bắt đầu kinh doanh đều lao ngay vào việc: Nhập hàng gì? Bán ở đâu? Chạy quảng cáo thế nào? Nhưng ít ai dừng lại để nhìn vào một "bản đồ tổng thể". Đó là lý do Business Model Canvas (BMC) ra đời – một công cụ giúp bạn nhìn thấu suốt "tạng người" của doanh nghiệp mình chỉ trên duy nhất một trang giấy.
1. Business Model Canvas (BMC) thực chất là gì?
Hãy tưởng tượng bạn đang xây một ngôi nhà. Bạn không thể chỉ mua gạch về rồi xếp chồng lên nhau. Bạn cần một bản thiết kế để biết phòng khách ở đâu, điện nước chạy thế nào.
BMC (Khung mô hình kinh doanh) chính là bản thiết kế đó cho doanh nghiệp. Nó gồm 9 ô vuông tương ứng với 9 trụ cột của một công ty.
Thay vì viết một bản kế hoạch kinh doanh dài 50 trang mà không ai thèm đọc, bạn chỉ cần một tờ giấy A0 và vài tập giấy Note (giấy dán) để phác thảo toàn bộ cách thức bạn tạo ra tiền.
2. Giải mã 9 "mảnh ghép" tạo nên cỗ máy in tiền
Để dễ hiểu, hãy chia 9 ô này thành 4 nhóm câu hỏi lớn:
Nhóm 1: Bạn phục vụ Ai và bằng CÁI GÌ? (Phía bên phải - Cảm xúc & Thị trường)
1. Phân khúc khách hàng (Customer Segments):
- Khách hàng của bạn là ai? Đừng trả lời là "tất cả mọi người". Đó là người trẻ thích mua hàng theo trend? Hay là các chủ doanh nghiệp đang cần giải pháp quản trị? Bạn càng vẽ rõ chân dung họ, bạn càng đỡ tốn tiền quảng cáo vô ích.
Xem thêm: Phân khúc khách hàng (Customer Segments)
2. Giải pháp giá trị (Value Propositions):
- Tại sao khách hàng phải mua của bạn mà không phải của đối thủ?
- Bạn giúp họ giải quyết nỗi đau gì?
(Ví dụ: Chảo của bạn không chỉ để xào nấu, mà nó siêu bền và có thương hiệu uy tín).
Xem thêm: Giải pháp giá trị (Value Propositions)
3. Các kênh tiếp cận (Channels):
- Bạn giao hàng và tiếp cận khách bằng cách nào? (Facebook, TikTok, Shopee, hay cửa hàng trực tiếp).
- Các ứng dụng và công nghệ nào mà bạn đang dùng hoặc bạn cần tìm hiểu về nó?
4. Quan hệ khách hàng (Customer Relationships):
- Bạn giữ chân khách hàng bằng cách nào?
- Bán xong là thôi (như bán hàng trend) hay chăm sóc 1-1, gọi điện tư vấn định kỳ?
Nhóm 2: Bạn làm ĐIỀU ĐÓ bằng cách nào? (Phía bên trái - Lý trí & Vận hành)
5. Hoạt động chính (Key Activities): Hàng ngày bạn làm gì nhiều nhất để đạt mục tiêu?
- Chạy quảng cáo?
- Sản xuất?
- Hay đi tư vấn?
6. Nguồn lực chính (Key Resources):
Bạn cần gì để vận hành công việc kinh doanh này?
+ Tiền vốn
+ Nhân sự giỏi
+ Hệ thống kiến thức đã đóng gói.
7. Đối tác chính (Key Partnerships):
Ai giúp bạn thành công?
Ai sẽ cùng bạn làm công việc này?
(Nhà cung cấp trong và ngoài nước, đối tác vận chuyển, hay các đại lý quảng cáo).
Nhóm 3: Tiền bạc ra sao? (Phía dưới cùng)
8. Cơ cấu chi phí (Cost Structure):
Những khoản tiền nào "ngốn" của bạn nhiều nhất?
(Tiền mặt bằng, lương nhân viên, hay chi phí "vã" quảng cáo).
9. Dòng doanh thu (Revenue Streams):
Tiền đến từ đâu?
Ngoài bán sản phẩm, bạn có thể thu phí thuê bao (như Netflix), hay thậm chí là bán quảng cáo trên chính bao bì sản phẩm của mình.
3. Tại sao Mô Hình Kinh Doanh lại có sức mạnh thay đổi cuộc chơi?
Nhìn ra sự "thất bại" trước khi nó xảy đến
Nếu bạn vẽ mô hình kinh doanh của mình ra và thấy: Khách hàng mua xong rồi đi (quan hệ lỏng lẻo), lợi thế duy nhất là chạy quảng cáo (hoạt động chính), mà quảng cáo thì ngày càng đắt... thì xin chúc mừng, bạn đã thấy trước nguy cơ phá sản để thay đổi kịp thời!
Sáng tạo mô hình thay vì chỉ thay đổi sản phẩm
Nhiều người cứ mải mê tập trung vào sản phẩm (đi tìm "sản phẩm thần thánh"). Nhưng đôi khi, sản phẩm cũ mà mô hình mới mới là thứ tạo ra tỷ phú.
Ví dụ: Thay vì bán chảo thu tiền một lần, một công ty có thể hợp tác với các hãng gia vị để in quảng cáo dưới đáy chảo. Lúc này, họ có thêm một dòng tiền mới từ đối tác, giúp giá chảo rẻ hơn và đè bẹp đối thủ. Đó chính là sức mạnh của việc xoay trục mô hình kinh doanh!
4. Các bước thực hành BMC cho người mới bắt đầu
Chuẩn bị: Một tờ giấy lớn hoặc bảng trắng, vẽ 9 ô theo mẫu tiêu chuẩn.
Dùng giấy Note: Đừng viết trực tiếp lên bảng. Hãy dùng giấy dán màu để bạn có thể bóc ra, thay thế hoặc di chuyển các ý tưởng một cách linh hoạt.
Bắt đầu từ Khách hàng & Giải pháp: Luôn bắt đầu từ việc bạn phục vụ ai và mang lại giá trị gì.
Phân tích SWOT: Sau khi điền xong 9 ô, hãy soi chiếu lại: Điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của mô hình này là gì?
Cập nhật liên tục: Mô hình kinh doanh không phải là thứ bất biến. Thế giới thay đổi, bạn cũng phải dán lại những tờ Note mới cho mô hình của mình.
Tạm kết
Business Model Canvas không chỉ dành cho các tập đoàn lớn như Google hay Amazon. Nó dành cho bạn – những người đang nỗ lực mỗi ngày để tối ưu hóa công việc kinh doanh của mình.
Đừng để mình rơi vào trạng thái "không biết là mình không biết".
Hãy đặt bút xuống, vẽ ra mô hình của mình và bạn sẽ thấy con đường phía trước sáng rõ hơn bao giờ hết.
Bạn có đang thắc mắc ô nào trong 9 ô này là quan trọng nhất đối với lĩnh vực bạn đang làm không? Hãy chia sẻ ngành nghề của bạn, Luviet sẽ cùng bạn "mổ xẻ" mô hình đó nhé!
Đăng ký blog của tôi để nhận thêm các bài hướng dẫn về Xây Mô Hình Kinh Doanh cho riêng mình nhé!
Nhận xét
Đăng nhận xét